در دو هفته اخیر قیمت مرغ در بازار به یکباره پر کشید و شاهد افزایش ۸۰ درصدی قیمت آن در برخی مغازه‌ها بودیم. برای بررسی این موضوع به سه نقطه مشهد سر می‌زنیم تا ببینیم پس از آن افزایش قیمت، وضعیت بازار مرغ چگونه است.

ابتدا به چند مرغ‌فروشی در طبرسی شمالی سر می‌زنم. در نخستین فروشگاه، مرغ کامل با قیمت کیلویی ۱۲۷ هزار تومان فروخته می‌شود. از فروشنده درباره قیمت بالای مرغ پیش از این قیمت می‌پرسم و او می‌گوید: تا چند هفته پیش مرغ کامل به کیلویی ۱۴۰هزار تومان و ران مرغ به کیلویی ۱۳۵ هزار تومان رسیده بود.

این فروشنده به کاهش قیمت مرغ امیدوار است و می‌افزاید: به نظرم قیمت مرغ کامل به ۱۴۰ هزار تومان برنمی‌گردد و شاید تا ۹۰ یا ۱۰۰ هزار تومان کاهش یابد.

در فروشگاه بعدی قیمت مرغ کامل را کیلویی ۱۲۵ هزار تومان، ران مرغ ۱۰۵ هزار تومان، بال ۱۳۰ هزار تومان، پاچین ۱۴۰هزار تومان و شنیسل را ۲۸۰ هزار تومان بیان و اظهار می‌کند: تا چند وقت پیش قیمت شنیسل مرغ کامل به کیلویی ۳۵۰هزار تومان رسیده بود.

این فروشنده درباره پیش‌بینی‌اش از آینده بازار مرغ نیز عنوان می‌کند: قیمت آینده بستگی به عرضه و تقاضای بازار دارد. پس از کاهش قیمت، فروش مرغ و تقاضای مردم تفاوت زیادی نداشته؛ چرا که این قیمت هم گران بوده و قدرت خرید مردم پایین آمده است.

او درباره بالاترین قیمت‌ مرغ در بازار نیز خاطرنشان می‌کند: وقتی مرغ گران شد، به کیلویی ۱۵۰ و ۱۶۰ هزار تومان هم رسید. الان هم کاسبان بی‌انصاف مرغ کامل را کیلویی ۱۵۰ هزار تومان می‌فروشند.

فروشنده فروشگاه دیگری در این منطقه شهر قیمت مرغ کامل را کیلویی ۱۲۳ هزار تومان اعلام می‌کند و دلیل این قیمت پایین را نیز حذف کردن واسطه‌ها عنوان کرده و می‌گوید: ما فروشنده مرغ نیستیم؛ بلکه توزیع‌کننده محسوب می‌شویم. به همین خاطر با این قیمت مرغ را به دست مصرف‌کننده می‌رسانیم.

در ادامه، به خیابان دستغیب می‌روم. در این منطقه از شهر اما بیشتر فروشندگان روی قیمت مصوب یعنی کیلویی ۱۳۵ هزار و ۷۰۰ تومان تأکید دارند. یکی از فروشندگان این خیابان درباره قیمت کیلویی سایر قسمت‌های مرغ نیز بیان می‌کند: شنیسل مرغ کیلویی ۲۹۵هزار تومان، سینه ۲۳۹ هزار تومان، ران ۱۰۹ هزار تومان، پاچین ۱۴۹ هزار تومان و بال مرغ کیلویی ۱۳۹ هزار تومان است.

او با بیان اینکه مرغ از دو هفته پیش خیلی گران شده و پیش از این کیلویی ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان بود، می‌افزاید: به نظرم از این قیمت هم گران‌تر می‌شود. در این شرایط چه چیزی ارزان می‌شود؟

در بازار رقابتی متضرر می‌شویم

از خیابان دستغیب به خیابان استقلال می‌روم که فروشگاه‌های بزرگ عرضه گوشت و مرغ در آنجا هستند. با یک نگاه کلی به قیمت‌ها در این خیابان متوجه می‌شوم رقابت قیمتی خیلی تنگاتنگ بوده و قیمت مرغ کامل بین ۱۲۴ هزار، ۱۲۴ هزار و ۵۰۰ و ۱۲۵ هزار تومان در رفت و آمد است.

آقای رحمتی یکی از مغازه‌داران خیابان استقلال درباره ماجرای افزایش قیمت مرغ می‌گوید: ابتدا مجبور به فروش مرغ کامل به قیمت کیلویی ۱۲۵ هزار تومان بودیم در حالی که قیمت تمام شده مرغ برای ما کیلویی ۱۳۰ هزار تومان در می‌آمد. پس از اعتراض‌های مکرر، مسئولان گفتند باید کیلویی ۱۲۰ هزار تومان بفروشید. باز هم اعتراض کردیم و قیمت مصوب را ۱۳۵ هزار تومان اعلام کردند. این در حالی بود که مرغ زنده برای ما کیلویی ۱۳۹ هزار تومان تمام می‌شود.

به نظر او بازار مرغ اکنون راکد است؛ زیرا فروشگاه آن‌ها که روزی ۷۰۰ کیلوگرم مرغ می‌فروخت، در حال حاضر روزانه ۲۰۰کیلوگرم می‌فروشد.

رحمتی درباره وضعیت فعلی بازار نیز عنوان می‌کند: این روزها بازار مرغ رقابتی شده و همه مجبور هستند حتی به ضرر هم که شده، مرغ را پایین‌تر از قیمت مصوب بفروشند؛ اما مرغشان فروخته شود. به همین خاطر ما الان قیمت مرغ را کیلویی ۱۲۵هزار تومان اعلام کردیم در صورتی که قیمت تمام‌شده برای ما همان ۱۳۰هزار تومان است؛ چرا که سایر مغازه‌داران خیابان استقلال قیمت‌ها را پایین می‌آورند تا مرغشان فروخته شود و نرخ‌ها در بازار رقابتی شده است.

او با بیان اینکه نرخ مرغ پیش از این کیلویی ۹۰ هزار تومان بود، سپس به یکباره قیمت صعودی خیلی بالایی پیدا کرد و اکنون به ۱۲۵هزار تومان رسیده، خاطرنشان می‌کند: قیمت گوشت مرغ را با توجه به قیمت مرغ زنده تعیین می‌کنند و برای پایین آمدن نرخ باید قیمت مرغ زنده کاهش یابد؛ یعنی باید کاری کنند که برای مرغ‌دار هزینه تمام شده کاهش پیدا کند. تا وقتی نرخ دان مرغ و هزینه‌های نگهداری پایین نیاید، قیمت تمام شده هم کاهش پیدا نمی‌کند.

افزایش قیمت مرغ مربوط به یک سیاست اشتباه داخلی بود

در ادامه به فروشگاه دیگری می‌روم که گوشت مرغ کامل را کیلویی ۱۲۴ هزار تومان می‌فروشد. این فروشگاه همه واسطه‌ها را حذف کرده و تولیدکننده است. به همین خاطر از سایر فروشگاه‌های استقلال شلوغ‌تر است.

به سراغ مدیر این مجموعه می‌روم،. مهدی آقایی درباره وضعیت بازار این روزهای مرغ می‌گوید: پیش از ورود اتحادیه و نهادهای نظارتی، بازار مسیر خودش را جلو می‌رفت. در نهایت ۵ - ۴ هزار تومان قیمت‌ها در بازار جابه‌جا می‌شد؛ اما پس از ورود نهادهای نظارتی و هنگامی که برای تولیدکننده سقفی گذاشتند در حالی که در کل کشور قیمت بالا رفته بود، قیمت همه مواردی که در تولید مرغ دخیل بود، بالا رفت و نرخ تمام شده مرغ زنده نیز برای مرغ‌داران افزایش یافت.

او می‌افزاید: مدتی جلو این افزایش قیمت را گرفتند. به همین خاطر بازار به سمت بازارهای زیرزمینی و بازارهایی که در آن شفافیتی وجود نداشت، رفت؛ اما پس از اینکه قیمت را آزاد کردند و نرخی که در همه جای کشور در حال فروش بود، اعلام شد، بازار به شکل رقابتی درآمد. ما هفته گذشته مرغ را کیلویی ۱۳۵ هزار تومان می‌فروختیم؛ ولی امروز ۱۲۴ هزار تومان می‌فروشیم.

آقایی که برند خودش را تأمین‌کننده یک‌سوم مرغ مصرفی در خراسان رضوی معرفی می‌کند، می‌گوید: وقتی بازار رقابتی و شفاف شود، ما تولیدکنندگان می‌توانیم قیمت مرغ را به‌ گونه‌ای که هم برای ما سود داشته و هم برای مصرف‌کننده بصرفه باشد، تعریف کرده و بر اساس نیاز به بازار تزریق ‌کنیم.

این تولیدکننده مرغ و تخم‌مرغ خاطرنشان می‌کند: در مدتی که قیمت مرغ همزمان با موضوع فعال شدن اسنپ‌بک بالا رفت، همه فکر کردند افزایش قیمت مربوط به این مسئله است در حالی که اصلاً به آن موضوع ارتباطی نداشت و تنها مربوط به یک تصمیم‌گیری و سیاست داخلی اشتباه بود. الحمدلله مسئولان متوجه این اشتباه شدند و در حال تغییر این سیاست هستند.

او با بیان اینکه شاید برخی از دوستان و کسبه بازار که مرغ را با واسطه تهیه می‌کنند، دچار ضرر شوند؛ اما باید بازار رقابتی باشد تا از مصرف‌کننده حمایت شود، می‌افزاید: بازار همیشه در چرخه سود نیست و باید گردش مالی سه ماهه را نظر بگیریم تا بتوانیم جمع‌بندی کلی از وضعیت سود و زیان داشته باشیم. به نظرم با این طور محاسبه، کسی در بازار ضرر نمی‌کند.

او تأکید می‌کند: تولیدکنندگان در این بازار بیشترین ضرر را می‌بینند؛ چرا که دولت قیمت دستوری پایینی را به بازار تحمیل می‌کند در حالی که با توجه به افزایش نرخ نهاده‌ها و داروها قیمت تمام شده مرغ زنده برای مرغ‌دار خیلی زیاد می‌شود. به همین خاطر ضرر می‌کند و رغبتی برای تولید مرغ نخواهد داشت. بنابراین یا تولید را کاهش می‌دهد یا اصلاً جوجه‌ریزی نمی‌کند. اثر این موضوع الان دیده نمی‌شود، شاید ۴۰ روز بعد نتیجه‌اش معلوم شود.

این تولیدکننده مرغ و تخم‌مرغ درباره علت کم‌رونق بودن بازار در این روزها نیز متذکر می‌شود: بازه زمانی رونق بازار مرغ، اول تا پانزدهم ماه است؛ زمانی که کارمندان و بازنشستگان حقوقشان را دریافت می‌کنند. همچنین در بازه‌های زمانی مناسبتی مانند محرم و صفر تقاضای مرغ در بازار افزایش پیدا می‌کند.

با توجه به مشاهدات میدانی از بازار گوشت مرغ در مشهد، همه چیز گویای این موضوع است که بازار رقابتی و کاهش تقاضا موجب کاهش قیمت مرغ حتی از نرخ مصوب اعلامی از سوی دولت شده؛ اما این بازار زمانی می‌تواند باثبات عمل کند که دولت با سیاست‌های حمایت از تولید، به منظور جلوگیری از افزایش قیمت مرغ به تولیدکنندگان کمک کند.